Montenegro Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, 2024 yılında ülkeye yapılan yabancı doğrudan yatırımlar (FDI) %13 artarken, yatırım çıkışları %7 oranında azaldı. En büyük yatırımcı ülkeler ise Sırbistan, Rusya ve Türkiye oldu.
Dış Ticaret ve Yatırım Verileri
Maliye Bakanlığı’nın Aylık Makroekonomik Raporu’na göre, geçen yıl Montenegro’nun toplam dış ticaret hacmi 4,6 milyar avroya ulaşarak yıllık %4,4 büyüme kaydetti.
Ancak ihracatta düşüş yaşandı. Raporda, 2024 yılında ihracatın %8,8 azalarak 615 milyon avroya gerilediği belirtiliyor. Bu düşüşte alüminyum ihracatındaki %46 ve elektrik ihracatındaki %44,6 oranındaki azalma önemli rol oynadı.
Buna karşın, ithalat %6,8 artarak 4 milyar avroyu aştı. En çok artış gösteren ithalat kalemleri şunlar oldu:
- Makine ve ulaştırma ekipmanları (%11,9 artış)
- Kimyasal ürünler (%10,1 artış)
- Mineral yakıtlar ve yağlayıcılar (%8,1 artış)
- Gıda ürünleri (%3,7 artış)
Yabancı Yatırımlardaki Artış
2024 yılında net yabancı doğrudan yatırımlar %13 artarak 489,9 milyon avroya ulaştı. Toplam yatırım girişi ise %3,2 artışla 889,8 milyon avro oldu.
Yatırımların dağılımı şu şekilde gerçekleşti:
- Şirketlere ve bankalara yapılan yatırımlar %19,6 artarak 113,9 milyon avro
- Gayrimenkul yatırımları %1,7 düşüşle 455,3 milyon avro
- Şirketler arası borçlanma yoluyla yapılan yatırımlar %9,8 artarak 290,8 milyon avro
2024 yılında Montenegro’dan çıkan doğrudan yabancı yatırım %6,7 düşüşle 399,8 milyon avro olarak kaydedildi. En büyük yatırımcı ülkeler ise şunlar oldu:
- Sırbistan: 118,2 milyon avro
- Rusya: 100,2 milyon avro
- Türkiye: 99,6 milyon avro
Bütçe Gelirleri Artarken Harcamalar da Yükseldi
Ön verilere göre, 2024 yılı bütçe gelirleri 2,75 milyar avroya ulaşarak 2023’e göre %7,3 (188,6 milyon avro) artış gösterdi. Tek seferlik gelirler hariç tutulduğunda, bütçe gelirlerindeki artış %14 oldu.
Bütçe gelirlerinde en çok artış gösteren kalemler:
- Kurumlar Vergisi: %41,4 artış
- Gelir Vergisi: %32,7 artış
- KDV: %15,4 artış
- ÖTV: %14,1 artış
Bu büyüme, ekonomik faaliyetlerin canlanmasına ve kayıt dışı ekonominin azalmasına bağlandı.
Öte yandan, 2024 bütçe harcamaları 2,99 milyar avro olarak gerçekleşti ve 2023’e göre %16,8 (430,5 milyon avro) artış gösterdi. En büyük harcama kalemleri arasında:
- Emeklilik ve maluliyet sigortası ödemeleri
- Asgari ücret artışları
- Kamu sağlık kurumlarına yapılan transferler
- Kamu sektörü çalışanlarının maaş artışları (sektörel toplu sözleşmeler nedeniyle)
Buna rağmen, harcamalar plandaki tahmine kıyasla 22,1 milyon avro (yaklaşık %0,7) daha düşük gerçekleşti. Ayrıca, 2024 yılında 49,9 milyon avro cari harcama fazlası elde edildi.
Kaynak: CDM – 02.03.2025
