Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) 2025 Medya Özgürlüğü Endeksi’ne göre Karadağ, geçen yıla göre üç basamak yükselerek 180 ülke arasında 37. sıraya yerleşti. RSF’nin son raporunda Karadağ’daki medya özgürlüğü, “tatmin edici” kabul edilen sarı bölgede yer alıyor. Bu yükselişe rağmen, ülkedeki medya ortamı hâlâ siyasi, ekonomik ve yapısal baskılarla karşı karşıya.
RTCG’nin haberine göre, bir önceki endekste Karadağ 40. sıradaydı. Bölgedeki diğer ülkelere bakıldığında, Slovenya 33. sırayla en üstte yer alırken onu Kuzey Makedonya (42), Hırvatistan (60), Arnavutluk (80), Bosna-Hersek (86) ve Sırbistan (96) takip ediyor.
Raporda, Karadağ’ın küçük nüfusuna (yaklaşık 620 bin) rağmen çok sayıda medya kuruluşuna ev sahipliği yaptığı vurgulanıyor. Ülkede birkaç günlük gazete, kamu ve özel televizyon kanalları ile bir haber ajansı faaliyet gösteriyor. Ulusal çapta yayın yapan beş televizyon ağından üçü, büyük ölçüde komşu Sırbistan’daki şirketler tarafından kısmen veya tamamen kontrol ediliyor.
RSF, Karadağ’da ifade özgürlüğünün anayasal güvence altında olduğunu ve iftiranın suç olmaktan çıkarıldığını belirtiyor. Ancak kamu yararına olan bilgilere erişim, kaynakların gizliliğinin korunması gibi konularda yasal çerçevede hâlâ önemli boşluklar bulunduğuna dikkat çekiliyor. Bu nedenle, medyanın siyasi ve ekonomik baskılara karşı bağımsızlığı yeterince korunamıyor.
Raporda, Karadağ toplumunun hâlâ geçmişten gelen otoriter bir siyasi kültürle şekillendiği ve bu yapının, derin etnik, dini ve siyasi ayrışmalarla daha da karmaşık hâle geldiği ifade ediliyor. Bu ortamda medya kuruluşlarının sık sık “yabancı çıkarlar için çalışmakla” ya da “ülkeye veya kiliseye ihanetle” suçlandığı vurgulanıyor.
Son yıllarda gazetecilere yönelik saldırıların büyük bir kısmı aydınlatılmış olsa da, geçmişe ait birçok dosya hâlâ çözülememiş durumda. Raporda, 2004 yılında Dan gazetesi editörü Duško Jovanović’in öldürülmesi ve 2018’de araştırmacı gazeteci Olivera Lakić’e yönelik suikast girişimi, çözülmemiş vakalar arasında örnek gösterildi. Ayrıca gazetecilerin hem iktidar hem de muhalefet tarafından yürütülen karalama kampanyalarının hedefi olduğu belirtiliyor.
Karadağ’ın Avrupa Birliği üyeliği hedefi doğrultusunda, 2023 yılında göreve gelen iktidar koalisyonu ulusal mevzuatı Avrupa standartlarına uyarladığını savunuyor. Ancak Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, kamu yayıncısı RTCG’nin bağımsızlığına yönelik siyasi müdahale girişimlerine dair şüphelerin devam ettiğini ifade ediyor.
Ayrıca, bazı medya kuruluşlarının Sırbistan gibi yabancı ülkelere ait şirketlerin kontrolünde olması, bu yapıların yayın politikalarının dış etkilere açık olduğu yönündeki endişeleri de beraberinde getiriyor.
Kaynak: CDM – 02.05.2025
