Karadağ’da enflasyon yükselmeye devam ederken, vatandaşların alım gücü üzerindeki baskı da her geçen ay daha fazla hissediliyor. Monstat’ın (Karadağ İstatistik Kurumu) yayımladığı Mayıs 2025 verileri, son bir yılın en yüksek yıllık enflasyon oranına işaret ediyor.
Mayıs ayında enflasyon oranı yüzde 4,5’e ulaştı. Bu oran, Nisan’da %3,8, Mart ve Şubat aylarında ise %3,2 seviyesindeydi. Artışın ivme kazanması, özellikle temel gıda ve hizmet sektörlerinde yaşanan fiyat artışlarına bağlanıyor. Karadağ’da enflasyon yükselirken, reel ücretler düzenli olarak düşüyor.
Zamlar En Temel Harcama Kalemlerinde
Et, restoran hizmetleri, kira, ilaç, meyve ve yağ gibi hanelerin vazgeçilmez harcama kalemlerinde dikkat çekici zamlar yaşandı.
Et fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 4,6 olurken, lokanta ve kafelerdeki hizmetlerde bu oran yüzde 11,9’a çıktı. Kiralar ise bir yılda tam yüzde 20 zamlandı. Eczacılık ürünlerindeki fiyat artışı %15’i, meyvede %19,1’i ve yağlarda %14,9’u buldu.
Bununla birlikte içme suyuna erişim gibi belediye hizmetleri de ciddi zam gördü. Su fiyatlarındaki yıllık artış ortalama %24,1 olarak hesaplandı. Bazı belediyelerde artış oranı %50 ila %100 arasında değişti.
Kiracıların Kişisel Enflasyonu Daha Da Yüksek
Monstat, kira fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisini hesaplarken, kiracı olmayan haneleri de kapsayan ortalama bir hesaplama yapıyor. Bu nedenle gerçek kira ödeyenlerin yaşadığı fiyat baskısı, resmi verilerin çok üzerinde olabilir.
Göç eden yabancıların sayısındaki artış, geçici ve kalıcı ikamet izinlerinin çoğalması ve gayrimenkul fiyatlarındaki yükseliş, kira artışlarının arkasındaki başlıca nedenler arasında yer alıyor.
Sağlık ve Gıda Harcamaları Yüksek Etkili
İlaç fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 arttı. Monstat’a göre ortalama bir hane gelirinin yüzde 2,19’u bu kaleme ayrılıyor. Dolayısıyla enflasyona 0,32 puanlık bir katkı yaptı. Ancak kronik hastalığı olan veya sürekli ilaç kullanan bireyler için bu artış çok daha fazla hissediliyor.
Benzer şekilde meyve ve yağ gibi kalemlerdeki fiyat artışları da vatandaşların gıda bütçesini doğrudan etkiliyor. Meyvedeki %19,1’lik artışın enflasyona katkısı 0,28 puan olurken, yağlar %14,9 zamla 0,22 puanlık katkı sağladı.
Tek Teselli: Akaryakıt ve Ayakkabıda Düşüş
Mayıs ayında akaryakıt fiyatları geçen yılın aynı ayına göre %9,9 oranında düştü. Haneler tüketimlerinin %5,57’sini akaryakıta ayırıyor. Bu düşüş, yıllık enflasyonu 0,6 puan aşağıya çekti.
Bu düşüş olmasaydı, Karadağ’da yıllık enflasyon oranı %4,5 değil, %5,1 olacaktı.
Ayrıca ayakkabı fiyatlarında yaşanan %4,7’lik düşüş de enflasyonu 0,14 puan düşürücü yönde etkiledi. Katı yakıtlar, sebzeler ve uçak biletlerinde de küçük çaplı düşüşler yaşandı.
Gerçek Ücretler 4 Aydır Düşüyor
MONSTAT’ın maaş verileri, maaşlardaki artışın enflasyonu karşılayamadığını gösteriyor. Bu da vatandaşların gerçek alım gücünün düşmesi anlamına geliyor.
MONSTAT’a göre Karadağ’da ortalama maaş artışları, enflasyonun gerisinde kaldı. Son dört ayda reel ücretlerde aralıksız düşüş yaşandı:
| Ay | Net Maaş (€) | Enflasyon (%) | Reel Değişim |
|---|---|---|---|
| Ocak | 1.004 | +1,2 | –2,0% |
| Şubat | 1.002 | +0,4 | –0,6% |
| Mart | 1.003 | +0,3 | –0,2% |
| Nisan | 1.009 | +0,8 | –0,2% |
Reel maaşlardaki düşüş, vatandaşların alım gücünü doğrudan etkiliyor. Özellikle kiracılar, sağlık sorunları olanlar ve düşük gelir grupları bu süreçten daha fazla etkileniyor.
Haziran’da Yeni Zam Dalgası Yolda
Haziran ayında enflasyonun yeniden artması bekleniyor. Temel ekmek ve unlu mamullerde yaşanan %7–10 oranındaki zam, tüketici sepetinde önemli yere sahip bu kalemin enflasyona 0,4–0,5 puanlık etkisi olabileceğini gösteriyor.
Ayrıca, Orta Doğu’daki gerilim nedeniyle petrol fiyatlarında gözlenen artış, Karadağ’daki yakıt fiyatlarını da yukarı çekmeye başladı. Bu etkinin, 30 Haziran’daki fiyat hesaplamalarına yansıması bekleniyor.
Sezon etkisiyle yaz aylarında yeme-içme, otel ve alışveriş merkezlerinde geleneksel olarak yaşanan fiyat artışları da enflasyonist baskıyı sürdürebilir.
Sonuç olarak, Karadağ’da resmi verilerde %4,5 olarak açıklanan enflasyon, birçok vatandaş için çok daha yüksek hissediliyor. Özellikle kiracılar, sağlık harcaması yapanlar ve düşük gelirli kesim, yükselen fiyatlar karşısında daha kırılgan hale geliyor. Enflasyonun yükseldiği, reel ücretlerin düştüğü bu denklemde, alım gücünü korumak Karadağlılar için giderek daha zorlaşıyor.
Kaynak: vijesti – 18.06.2025
