Karadağ Başbakanı Milojko Spajić, Podgorica Ekonomi Fakültesi’nde düzenlenen “Karadağ’daki Perakende Zincirlerinin Fiyat ve Operasyon Analizi” panelinde yaptığı konuşmada, “Europe Now” programıyla ücretlerde yapılan artışın enflasyona yol açmadığını söyledi. Spajić, bu iddianın sıkça kullanılan bir yanıltma olduğunu belirtti.
Ekonomik Veriler ve Tartışmalar
Spajić’e göre enflasyon, ticaret marjları veya talep artışından değil, temel girdilerdeki maliyetlerden kaynaklanıyor. Ekonomi Fakültesi profesörlerinden Maja Baćović ise bazı gıda ürünlerine uygulanan marj sınırlandırmalarının olumsuz etkileri olduğunu savundu.
Başbakan, Ekonomi Fakültesi’nin yaptığı araştırmadaki bazı verilerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürdü. Fakülte Dekanı Mijat Jocović ise piyasalarda tekel şüphelerinin giderilmesinin ülke ekonomisinin yararına olduğunu ifade etti.
Spajić, girdilerdeki enflasyonun %29-30 seviyelerinde olduğunu belirterek, “Eğer çıktı enflasyonu %31 ise, bu durumda temel girdilerin enflasyonun ana kaynağı olduğu mantıklı değil mi?” diye sordu. Ayrıca, en büyük perakende zincirlerinin “Europe Now 1” programı sayesinde 1,5 milyon avroya kadar tasarruf sağladığını söyledi.
Enflasyon ve Ekonomik Göstergeler
Başbakan, Karadağ’daki ortalama enflasyonun euro bölgesinden düşük olduğunu vurguladı. Dünya Bankası verilerine göre, iş gücü piyasasında kayıt dışı ekonominin yaygın olduğunu belirten Spajić, “ES1 öncesi 210 bin kişi fiili olarak çalışıyordu, şu anda bu rakam 287 bine ulaştı ve büyük kısmı kayıt altına alındı” dedi.
2021’de perakende zincirlerinin girdi maliyetlerindeki artış nedeniyle zorlandığını kabul eden Spajić, “2022’de marjlar düştü, ancak 2023’te toparlandı. Net kâr son üç yılda üç katına çıktı” diye ekledi.
Tartışmalar ve Eleştiriler
Dekan Jocović, Başbakan’ın açıklamalarını eleştirerek, “Bir ekonomist olarak bu çalışmayı kabul ediyorsunuz, ancak başbakan olarak utanç verici buluyorsunuz. Akademisyenlerin görüşlerini yok sayarak nasıl bir toplum yaratıyoruz?” dedi. Jocović ayrıca, marj sınırlamalarının piyasa üzerindeki etkisini sorguladı.
Spajić ise analizlerin yanlış Monstat verilerine dayandığını ve enflasyonun %90’ının ithal girdilerden kaynaklandığını savundu. “Europe Now 1’in enflasyona etkisi olmadı. İşletmeler işçilik maliyetlerinin düştüğünü, sadece girdi maliyetlerinin arttığını söylüyor” dedi.
Sonuçlar ve Beklentiler
Ekonomi Fakültesi’nin raporuna göre, 2021-2023 yılları arasında gıda fiyatlarındaki artışın ana nedeni üretici ve ithalat maliyetlerindeki yükselişin yanı sıra büyük perakendecilerin brüt kazançlarını artırma çabaları oldu. Spajić, bu analizlerin güvenilir olmadığını öne sürerek, Ekonomi Fakültesi’ni fiyatlar ve ticaret şirketlerinin faaliyetleri konusunda doğrudan bir tartışmaya davet etti.
Kaynak: CDM – 05.03.2025
