Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatović, ülke ekonomisinin gidişatına dair çarpıcı uyarılarda bulundu. Cumhurbaşkanlığı tarafından düzenlenen “Neden geç kaldık? Sırada ne var?” başlıklı toplantıda, Milatović’in ekonomi ekibi tarafından hazırlanan üç bağımsız analiz eşliğinde Karadağ ekonomisinin mevcut durumu masaya yatırıldı.
Cumhurbaşkanı Milatović, Karadağ’ın büyük bir potansiyele sahip olduğunu ancak mevcut gidişatla bu potansiyelin değerlendirilemediğini vurguladı:
“Karadağ yerinde sayıyor. Ekonomi yavaşlıyor, yaşam maliyeti artıyor ve kamu şirketleri yönsüz hale geldi.”
Ekonomik Büyüme Yavaşladı, Enflasyon Hissedilir Hale Geldi
Sunumda aktarılan verilere göre, 2024 yılında ekonomik büyüme oranı sadece %3 olarak gerçekleşti. 2025’in ilk çeyreğinde bu oran %2,5’e geriledi. Bu düşüş, pandemi yılı olan 2020 hariç tutulduğunda son on yılın en düşük büyüme oranı.
Milatović, bu tabloyu şu sözlerle değerlendirdi:
“Bu hızla kimseye yetişemeyiz. Karadağ’ın ayakta kalması değil, ilerlemesi gerekiyor.”
Eylül 2024’ten bu yana düzenli olarak yükselen enflasyon, Mayıs 2025’te %4,5’e ulaşarak euro bölgesi ortalamasının (%1,9) iki katını aştı. Milatović, bu durumun vatandaşlar üzerinde doğrudan baskı yarattığını belirtti:
“İnsanlar faturalarla gıda arasında seçim yapmak zorunda kalıyor. Maaşlar üç haftada tükeniyor. Kiralar uçmuş durumda. Gençler kendi başlarına ayakta duramıyor.”
Dış Ticaret Dengesiz, Para Ülkeden Çıkıyor
Ekonomik analizlerde öne çıkan bir diğer alan ise dış ticaret oldu. 2025’in ilk çeyreğinde ithalat %8 artarken, ihracat %0,5 geriledi. 2023’te ithalatın ihracata yansıma oranı %17,7 iken bu oran 2024’te %15’e düştü – bu, tarihi bir minimum.
“Ürettiğimizden fazlasını tüketiyoruz. Para Karadağ’ı terk ediyor. Böyle bir ortamda kalkınma şansı kalmaz.”
Yabancı Yatırımlar Üretim Yerine Betonlaşmaya Gidiyor
Milatović, doğrudan yabancı yatırımların da üretim yerine gayrimenkule yönelmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Eskiden GSYİH’nın %20’sini oluşturan üretim odaklı yabancı yatırımlar, bugün %7–8 seviyesine gerilemiş durumda.
“Yeni değer yaratan yatırımlara, üretime dönüş zamanı geldi.”
Kamu Şirketleri: Daha Fazla Çalışan, Daha Az Verim
Analizlerde, kamu iktisadi teşebbüslerinin 1,2 milyar avroluk gelir elde ettiği ve yaklaşık 15.000 kişiye istihdam sağladığı belirtildi. Ancak enerji, ulaşım ve turizm sektörlerinde verimlilik düşerken istihdam artışı yaşandığı kaydedildi.
“Devlet şirketleri sorumlu, şeffaf ve profesyonel olmalı. Bunlar partilerin ganimeti değil, halkın malıdır.”
Turizm Sektörü Alarm Veriyor
Karadağ ekonomisinin lokomotifi sayılan turizmde de ciddi bir düşüş yaşanıyor. 2024’te sektör gelirleri %3,1 azalırken, 2025’in ilk çeyreğinde bu düşüş %6,4’e ulaştı. Aynı dönemde gecelik konaklama sayısı %10 geriledi.
“Turizm sezonluk bir piyango değil, bilgi ve hazırlık gerektirir. Karadağ doğaçlamayla daha fazla yol alamaz.”
Eşitsizlik Derinleşiyor
Milatović, Karadağ’ın Balkanlar’daki en yüksek ikinci gelir eşitsizliği oranına sahip olduğunu söyledi. Ülkedeki en zengin %10’luk kesimin serveti, en yoksul %50’nin toplam servetinin 11 katı.
“Biz mucize aramıyoruz. Emeğin karşılığını alabileceğimiz, herkesin fırsatlara erişebileceği adil bir toplum arıyoruz.”
Somut Çözümler Masada
Milatović’in açıkladığı çözüm önerileri arasında şunlar öne çıktı:
- Kredi Garanti Fonu’nun kurulması
- Tarım bütçesinin artırılması
- Küçük işletmelere sübvansiyonlar
- Enflasyonla mücadele için 10 maddelik eylem planı
“Karadağ üretmek, ihraç etmek ve vatandaşları için çalışan bir sistem inşa etmek zorunda.”
Konferans, şu net mesajla sona erdi: “Gecikmeden, süsleme yapmadan, vatandaşlara gerçek sonuçlar getiren reformlara odaklanmanın zamanı geldi.”
Kaynak: CDM – 27.06.2025
