Karadağ’da aktif 2 tutukevi bulunmaktadır. Ayrıca, modern bir cezaevi de inşa halindedir.
Spuž Cezaevi Kompleksi (ZIKS)
Spuž Cezaevi, Karadağ’ın en büyük ve en önemli cezaevi kompleksidir. Başkent Podgorica’nın yaklaşık 9 km kuzeybatısında, Danilovgrad Belediyesi sınırları içinde yer alan Spuž kasabasında bulunmaktadır. 1951 yılında inşa edilen bu tesis, ülkenin ceza ve tutukluluk sisteminin merkezini oluşturmaktadır.
Zavod za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS), yani Ceza Yaptırımlarının İnfazı Kurumu, Karadağ’daki cezaevi sistemini yöneten devlet kurumudur. Spuž Cezaevi Kompleksi, ZIKS’in ana tesisidir ve üç ana birimden oluşur:
- Tutuklu Cezaevi (Istražni zatvor): Bu birim, yargılaması devam eden tutuklular için ayrılmıştır. Üç katlı bir binadan oluşan bu bölüm, 370 kişilik kapasiteye sahiptir ve 40 kişilik kadın koğuşu bulunmaktadır. Genellikle 300 civarında tutuklu barındırılmaktadır.
- Kısa Süreli Hapis Cezası Tesisi (Zatvor za kratke kazne – ZKK): Altı aydan kısa süreli hapis cezalarını çeken mahkumlar için ayrılmıştır. Orta ve düşük güvenlikli bölümleri bulunan bu birim, 150 kişilik kapasiteye sahiptir.
- Uzun Süreli Hapis Cezası Tesisi: Uzun süreli mahkumiyet alan hükümlüler için ayrılmıştır. Bu bölüm, cezaevi kompleksinin en büyük ve en güvenlikli kısmıdır.
Karadağ’daki Diğer Cezaevleri
Montenegro’da Spuž dışında iki cezaevi daha bulunmaktadır:
- Bijelo Polje Cezaevi: Ülkenin kuzeyinde, Bijelo Polje kent merkezinde yer alır. 1949 yılında inşa edilen bu tesis, kısa süreli hapis cezaları ve tutuklular için hizmet vermektedir. 110 kişilik kapasiteye sahiptir.
- Mojkovac Cezaevi (Yapım Aşamasında): Kuzey Karadağ’daki mevcut cezaevi altyapısının yetersizliği nedeniyle, Mojkovac’ta yeni bir cezaevi inşa edilmektedir. Bu tesis, Avrupa Cezaevi Kuralları’na uygun olarak modern ve sürdürülebilir bir yapıda planlanmıştır.
Cezaevi Sistemi ve Koşullar
Karadağ’daki cezaevi sistemi, toplamda yaklaşık 1.333 kişilik kapasiteye sahiptir ve 2024 itibarıyla %78,5 doluluk oranıyla faaliyet göstermektedir. Tutukluların yaklaşık %48,3’ü yargılaması devam eden kişilerdir. Kadın mahkumlar toplam nüfusun %3,5’ini, yabancı uyruklular ise %17,1’ini oluşturmaktadır.
Spuž Cezaevi Kompleksi, zaman zaman insan hakları ihlalleri ve kötü muamele iddialarıyla gündeme gelmiştir. Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), özellikle tutuklu bölümünde aşırı kalabalıklaşma ve mahkumların uzun süre hücrelerinde tutulması gibi sorunlara dikkat çekmiştir.
Cezaevi yönetimi, mahkumların rehabilitasyonu ve topluma kazandırılması amacıyla çeşitli projeler yürütmektedir. Örneğin, Almanya destekli bir proje kapsamında Spuž Cezaevi’nde bulunan domuz çiftliği yenilenmiş ve mahkumlara mesleki eğitimler verilmiştir.
Spuž Cezaevi, Montenegro’nun ceza infaz sisteminin merkezi olarak hem fiziksel kapasitesi hem de yönetimsel yapısıyla ülkenin en önemli cezaevi tesisidir. Ancak, modernizasyon ve insan haklarına uygun koşulların sağlanması konusunda hâlâ gelişime ihtiyaç duyulmaktadır.
Kaynak: wikipedia – 25.04.2025
