Montenegro’da kripto para birimleriyle gayrimenkul ve araç satın almak yasal bir engelle karşılaşmazken, bu işlemler büyük ölçüde vergi sisteminin ve hukuki denetimin dışında kalıyor. Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) tarafından yapılan bir araştırma, dijital varlıklarla yapılan alımların devletin kayıt sistemlerinde nadiren yer bulduğunu ortaya koydu.
Bitcoin ile ev, Ethereum ile araba: Piyasada kripto geçerli
BIRN’in sahadan elde ettiği verilere göre, Montenegro’daki birçok emlak acentesi ve araç satış sitesi, geleneksel ödeme yöntemlerinin yanı sıra Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Tether (USDT) ve Litecoin gibi kripto para birimleriyle de ödeme kabul ediyor. Özellikle Budva, Kotor, Bar, Herceg Novi ve Ulcinj gibi kıyı kentlerinde kriptoyla satış seçenekleri yaygın şekilde sunuluyor.
Dukley Gardens ve Dukley Residence gibi lüks konut projelerinde 2017’den bu yana dijital parayla alım yapılabiliyor. Ancak, bu şekilde kaç adet mülkün el değiştirdiği konusunda şirketler herhangi bir şeffaflık sunmuyor.
Kimler satın alıyor? Rusya, İsrail, BAE ilk sıralarda
Aralık 2023’te yapılan bir BIRN anketi, Montenegro’daki kripto varlıkla yapılan mülk alımlarında başı çeken ülkelerin Rusya, Ukrayna, Kıbrıs, Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri olduğunu gösteriyor. Yabancı alıcılar, çoğunlukla turistik bölgelerdeki lüks gayrimenkulleri tercih ediyor.
“Kripto ile satış çok nadir kayda geçiyor”
Montenegro Noterler Odası Başkanı Darko Ćurić’e göre, kripto parayla yapılan alımlar noter belgelerine neredeyse hiç yansımıyor. Ćurić, BIRN’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Satın alma sözleşmelerinde ödeme yöntemi genellikle avro olarak belirtiliyor. Kripto ile ödeme, alıcı ve satıcı arasında dijital cüzdan transferiyle yapılıyor. Bu işlemler sözleşmelere nadiren yansıyor.”
2024 yılı sonuna kadar yalnızca üç noter işleminin kripto para üzerinden gerçekleştiğini öne süren Ćurić, bu alanda resmi veri tutulmadığını da vurguladı.
Dijital varlıklar yasal zeminde hâlâ belirsiz
Montenegro’da şu anda dijital varlıkları düzenleyen herhangi bir özel yasa bulunmuyor. 2020 yılında hükümetin bir yasa taslağı hazırladığı duyurulmuş olsa da, bu tasarı parlamentoya hiç sunulmadı. 2023 Eylül ayında Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası ve Sermaye Piyasası Komisyonu ile birlikte yeni bir yasa üzerinde çalışıldığını açıklamıştı, ancak o cephede de henüz somut bir adım atılmış değil.
Denetimsiz büyüme riski
Kripto para ile yapılan işlemlerin hızla artmasına karşın, Montenegro’da devletin bu alandaki düzenleyici boşluğu, kara para aklama, vergi kaçağı ve finansal şeffaflık açısından önemli riskler barındırıyor. Sektör temsilcileri, yasal düzenleme gelene kadar bu işlemlerin kayıt dışı kalmaya devam edeceğini ve Montenegro’nun “gri alan” olarak anılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
Kaynak: bankar – 21.06.2025
