Karadağ Meclisi, hükümet ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan ekonomik işbirliği anlaşmasını oy çokluğuyla kabul etti. Oylamada 50 milletvekili anlaşmaya destek verirken, 10 milletvekili aleyhte oy kullandı. Bu karar, söz konusu anlaşmanın Karadağ hukuk sisteminin bir parçası haline gelmesini sağladı.
Sert Tartışmaların Gölgesinde Oylama
Meclisin Birinci Olağan Oturumu’nun üçüncü bölümünde gerçekleşen görüşmelerde, BAE ile yapılan anlaşmalar yoğun tartışmalara ve farklı görüşlerin dile getirilmesine sahne oldu. Öğleden sonra yapılması planlanan oturum, saat 13:00’te başladı ve milletvekilleri iki önemli yasa tasarısını ele aldı: Karadağ Hükümeti ile BAE Arasında Ekonomik İşbirliği Anlaşması’nın onaylanması ve BAE ile Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması’nın onaylanması.
Bakan Adžović’ten Güvence: “Vatandaşın İradesi Dışında İnşaat Olmayacak”
Oturumun açılış konuşmasını yapan Bayındırlık Bakanı Majda Adžović, Karadağ vatandaşlarının iradesi hilafına hiçbir projenin hayata geçirilmeyeceğinin altını çizdi.
İktidar Temsilcisinden Yatırım Savunması
Europe Now (PES) Milletvekili Jelena Nedović, Velika Plaza’ya beton dökme gibi bir planın olmadığını belirterek, bu yatırımın 30 milyar avroluk bir potansiyel yarattığını vurguladı. Nedović, bu durumun ek gelir, istihdam ve özellikle gençler için fırsatlar anlamına geldiğini ifade etti. Ayrıca, devlet malının satılmadığını ve zorla hiçbir inşaatın yapılmayacağını dile getirdi. Yerel toplulukların gençleri tutma potansiyelini fark etmesi gerektiğini söyleyen Nedović, aksi takdirde bu tür belediyelere yatırım yapılmayacağını belirtti.
Muhalefetten Eleştiriler ve Şeffaflık Vurgusu
Sosyalist Demokrat Parti (DPS) Milletvekili Nikola Rakočević, yatırımcı Alabaru’nun itibarının zedelendiğini savunarak, Karadağ’ın güvenilir ve ciddi yatırımlara ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Rakočević, yatırımların memnuniyetle karşılanması gerektiğini ancak bunun mevcut hükümetin önerdiği şekilde olmaması gerektiğini ifade etti. Başbakan Spajić’in yatırımcı için büyük bir sorun yarattığını, özellikle plaj kiralama konusunda şeffaf olunmadığını öne sürdü. İnşaata karşı olmadıklarını ancak anayasaya uygun anlaşmalar yapılması gerektiğini vurgulayan Rakočević, bazı görüşmelerin kapalı kapılar ardında yapıldığını iddia etti. Ayrıca, 2006’dan bu yana yaklaşık 14 milyar avro yatırım yapıldığını ancak 2020’den sonra yeni bir yatırımın olmadığını hatırlattı.
İktidardan Destek ve AB Uyumu Vurgusu
Yeni Sırp Demokrasisi (NSD) Milletvekili Goran Đurović ise somut yatırımlara ihtiyaç duyulduğunu belirterek, BAE’den gelecek sermaye ve deneyimin özellikle bilişim teknolojileri (BT) eğitimini hızlandırabileceğini ifade etti. Đurović, Karadağ ile BAE arasındaki anlaşmanın Avrupa Birliği ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşması ile uyumlu olduğunu ve hiçbir maddesinin Karadağ’ın çıkarlarına aykırı olmadığını savundu. Anlaşmanın ekonomik bağları güçlendirmeyi amaçladığını sözlerine ekledi.
Abazović’ten Sert Eleştiri: “Karadağ Hediye Ediliyor”
URE Milletvekili Dritan Abazović, anlaşmanın kabulüne sert bir şekilde karşı çıktı. Abazović, bu anlaşmanın ne arazi satmak ne de kiralamak için değil, en değerli varlıkları hediye etmek için yapıldığını iddia etti. Yatırımcının kim olduğunun bilinmediği konusunda hükümetin yalan söylediğini öne süren Abazović, şantaj nedeniyle acele edildiğini savundu.
DNP’den Destek ve İşbirliği Vurgusu
Demokratik Halk Partisi (DNP) Milletvekili Jelena Kljajević, partisinin bu belgelerin kabulünü desteklediğini açıkladı. Anlaşmanın devlet kaynaklarının satışı anlamına gelmediğini, devletlerarası iş birliğinin hızlandırılması amacını taşıdığını ve Karadağ’ın zaten birçok ülkeyle benzer iş birlikleri olduğunu belirtti.
SD’den Şeffaflık Çağrısı ve Uzlaşma Önerisi
Sosyal Demokrat (SD) Milletvekili Boris Mugoşa, Karadağ’da yatırımlara kimsenin karşı olmadığını ancak kamu yararının ne olduğu konusunda başka bir devletle anlaşma yapılırken şeffaf olunması gerektiğini vurguladı. Sivil toplum kuruluşlarına yönelik eleştirilere değinen Mugoşa, anlaşmanın anayasaya uygunluğunun tartışmasız olması için uzlaşma çağrısında bulundu ve neden bu kadar acele edildiğini sorguladı.
Diğer Milletvekillerinden Görüşler
NSD Milletvekili Marko Kovačević, Alabar gibi yatırımcılara ulaşmanın zor olduğunu belirterek, anlaşmanın Karadağ için bir kalkınma fırsatı sunduğunu söyledi. PES Milletvekili Milan Zečević, yatırımcıların hükümetle iletişime geçtiğini ve kararın Parlamento tarafından alındığını, bu durumun sürecin şeffaf olduğunu gösterdiğini savundu. Özel Grup milletvekilleri ise atalarının topraklarının devredilmemesi gerektiğini dile getirdi. DPS Milletvekili Mihailo Anđušić, hükümetin yatırım istemeyen belediyelere yatırım yapılmayacağı yönündeki tutumunu eleştirdi ve parlamento komisyonlarındaki görüşmelerin kısaltıldığını, ayrıntıların gizlendiğini iddia etti. Hırvatistan Sivil Girişimi (HGI) Milletvekili Andrijan Vuksanović ise anlaşmaya oy vermeyeceğini açıkladı. PES Milletvekili Tonći Janović, yatırımların önemine dikkat çekerek yatırımcıların sesine kulak verilmesi gerektiğini ifade etti. Demokrat Parti Milletvekili Momčilo Leković, Karadağ’ın yatırıma ihtiyacı olduğunu ancak yabancı yatırımcıların ortaya çıkışına yönelik tepkilerin çalkantılı olduğunu belirtti. Arnavutluk İttifakı Milletvekili Ilir Čapuni ise Başbakan Spajić’in Velika Plaza’da inşaat yapılmayacağı yönündeki açıklamalarına rağmen endişelerini dile getirdi. DPS Milletvekili Nikola Milović, iyi bir fikrin doğru uygulanmayacağı endişesini taşıdığını ve meclis çoğunluğunun aceleci davrandığını söyledi.
Turizm İşbirliği Anlaşması da Gündemde
Görüşmeye verilen aranın ardından, BAE ile Turizm Alanında İşbirliğine Dair İkinci Anlaşma’nın görüşülmesine geçildi. Bayındırlık Bakanı Majda Adžović, birçok belediyenin açıklanan turizm yatırımlarını desteklemeye hazır olduğunu belirtti ve birilerinin BAE ile anlaşma yapılmasını engellemeye mi çalıştığını sorguladı. PES Milletvekili Branka Marković, anlaşmaların tekstil, havacılık, ticaret, tarım ve e-devlet gibi çeşitli sektörleri kapsadığını ve ülkenin kuzey ve güneyinde iki projeyi içerdiğini ifade etti. Marković, analizlerin ardından kesin yerlerin belirleneceğini ve tüm sürecin şeffaf bir şekilde yürütüleceğini savundu.
Parlamento Önünde Anlaşmaya Karşı Protesto
BAE ile yapılan anlaşmanın parlamentoda kabul edilmesine karşı çıkan çok sayıda sivil toplum kuruluşu, parlamento binası önünde bir protesto düzenledi. Göstericiler, “Meclis bugün Anayasa’yı solunum cihazına takmak mı yoksa kapatmak mı gerektiğine karar veriyor” mesajını taşıdı.
Ulcinj Belediye Başkanı’ndan Oylama Çağrısı
Toplantıda söz alan Ulcinj Belediye Başkanı Genci Nimanbegu, milletvekillerine BAE ile iş birliği anlaşmasının onaylanması için bugün oylama yapılmaması çağrısında bulundu. Nimanbegu, Velika Plaza’yı betonlaştıracak anlaşmaya karşı olduğunu vurgulayarak, milletvekillerine bu anlaşmaya oy vererek alacakları sorumluluğun “bugün, sonsuza dek” kendilerine ait olacağını söyledi.
Sivil Toplumdan Sert Eleştiriler
Sivil Toplum Sektörü Tasdik Ağı Yürütme Direktörü Vanja Ćalović Marković, iktidardaki milletvekillerine geçmişte muhalefetteyken sergiledikleri duruşu hatırlatarak, “Onlara Buljarica’yı, Jaz’ı vermeyeceklerini” söylediklerini hatırlattı. Milletvekillerine yatırımcıyı Velji Brdo’nun değerlenmesine yönlendirmelerini tavsiye eden Marković, “Bu ülkenin en büyük incilerini korumak için tüm Karadağ’ı birleştirdik” dedi. Tüm farklı kesimlerin, incilerin ve mücevherlerin Karadağ vatandaşlarında kalmasını istediğini, kimsenin hizmetkarı olmak istemediklerini vurguladı. Marković, milletvekillerine bir zamanlar sahip oldukları omurgayı kaybetmemeleri çağrısında bulundu. Toplantıya katılanlar ayrıca Ljubivoje Ršumović’in “Vatan Güzellikle Savunulur” şiirini okudu.
Cumhurbaşkanı’ndan Dikkatli Olma Çağrısı
Devlet Başkanı Jakov Milatović, milletvekillerini oylama sırasında sivil toplum temsilcileri, kamu kurumları ve yerel yönetim temsilcileri tarafından daha önce sunulan tüm argümanları dikkate almaya çağırdı.
Başbakan’dan Açıklama
ABD’de bulunan Başbakan Milojko Spajić ise daha önce yaptığı açıklamada, anlaşmanın metninde değişiklik yapılmasına imkan olmadığını ancak düzeltilmesi gereken bir şey varsa bunun yasa yoluyla yapılabileceğini belirtmişti.
Kaynak: bankar – 22.04.2025
