Karadağ, doğrudan yabancı yatırımlar açısından cazibesini korusa da, iş ortamındaki belirsizlikler ve yerel halkın tepkileri, yatırımcı güvenini olumsuz etkiliyor. Gayrimenkul yatırımlarındaki artış, fiyatları yükseltiyor ve reel sektördeki yatırımlar geriliyor.
Karadağ ekonomisi, özellikle gayrimenkul sektörü aracılığıyla yabancı sermayeyi çekmeye devam ediyor. Merkez Bankası verilerine göre, 2025’in ilk dört ayında ülkeye gelen doğrudan yabancı yatırım 297 milyon avro seviyesinde gerçekleşti ve geçen yıla kıyasla yatay seyretti. Ancak yatırım yapısında önemli bir değişiklik yaşandı: 160 milyon avro ile gayrimenkul yatırımları öne çıkarken, şirket ve banka yatırımları %47’den fazla düşüş gösterdi.
Gayrimenkul Fiyatları Tarihi Zirvede
Ekonomi analisti Predrag Zečević, Radio Montenegro’ya yaptığı açıklamada bu tabloyu şöyle değerlendirdi:
“Karadağ’daki gayrimenkul piyasası ciddi biçimde doymuş durumda. Bazı fiyatlar şu anda küresel kriz öncesine göre bile daha yüksek seviyelerde. Bu da hem yerel halkı hem yatırım dengesini olumsuz etkiliyor.”
Zečević’e göre devlet, büyük sermayeyi ülkeye çekmekte zorlanıyor. Altyapı yatırımları ön planda tutulsa da, birçok ihalenin sonuçlanmasına rağmen projelerin başlamamış olması, Karadağ ekonomisini kısa vadede zorlayacak.
BAE Anlaşmasına Tepki: Yatırımcı Güveni Zedelendi
Karadağ hükümetinin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile vardığı yatırım anlaşmasına karşı kamuoyunda oluşan olumsuz hava da yatırımcı algısını etkiledi. Zečević bu konuda, “Yatırımcılar artık Karadağ’a karşı daha temkinli. Ülke yatırım açısından hâlâ cazip, ama doğru yönetilmezse bu fırsatlar kaçabilir,” dedi.
Yatırımların Yapısı Değişiyor: Reel Sektör Geri Planda
Yabancı Yatırımcılar Konseyi’nin (SSICG) yayımladığı rapora göre, Karadağ’daki yatırımların yapısı giderek gayrimenkul odaklı hale geliyor. 2021’de yatırımların %31’i bankacılık ve reel ekonomiye giderken, bu oran 2024’te %12,8’e düştü. Aynı dönemde gayrimenkule yönelen yatırımların payı ise belirgin şekilde arttı.
Raporda, 2024’te net yabancı yatırım girişinin bir önceki yıla göre %13 oranında artmasına rağmen, hâlâ 2022 seviyesinin %40 altında kaldığı vurgulandı.
İş Ortamında Öngörülebilirlik Sorunu
Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatović, kaliteli yabancı yatırımları çekebilmek için uzun vadeli ve sürdürülebilir bir strateji gerektiğini ifade etti. Milatović, bu stratejinin temelini şu unsurların oluşturması gerektiğini vurguladı:
- Etkin ve bağımsız bir yargı sistemi,
- Şeffaf kamu ihale süreçleri,
- Açık ve öngörülebilir iş prosedürleri.
İşverenler Sendikası Başkanı Slobodan Mikavica ise daha net konuştu:
“Yatırım ortamının kaliteli yatırımlar için yeterince elverişli olduğu görüşüne katılmıyorum. Yasal düzenlemeler kâğıt üzerinde var, ama uygulamada ciddi farklılıklar ve engeller söz konusu.”
Bürokrasi ve Planlama Belgeleri Engel Teşkil Ediyor
Yabancı Yatırımcılar Konseyi, yatırım ortamındaki en büyük sorunun idari belgelerin ve planlama süreçlerinin yavaşlığı olduğunu belirtti. Bu nedenle, Yatırım Tanıtım Ajansı’nın her yatırımcının süreç hakkında doğru ve zamanında bilgi almasını sağlayacak yatırım haritalama çalışmaları başlatacağı duyuruldu.
Konsey’in değerlendirmesine göre, sektörel bazda ayrıştırılmış ve açık veriler sunan bir yatırım veritabanı, hem ülke içindeki sektör tercihlerini hem de Karadağ’ın bölgedeki rekabet gücünü anlamada kritik rol oynayacak.
Özetle: Karadağ, cazip doğal güzellikleri ve düşük vergi yapısı ile yatırımcıları çekmeye devam ediyor. Ancak gayrimenkul dışındaki sektörlerdeki düşüş, halk tepkileri, hukuki belirsizlikler ve bürokratik engeller, sürdürülebilir ve üretken yatırımların önünde ciddi birer engel olmaya devam ediyor.
Kaynak: bankar – 13.07.2025
