Karadağ Merkez Bankası ve Eurostat verilerine göre, Karadağ’ın net uluslararası yatırım pozisyonu eksi 8,1 milyar avro ile ülke GSYİH’sinin %112’sine denk geliyor. Bu oran, Karadağ’ı Avrupa Birliği ve bölgedeki en borçlu ikinci ekonomi konumuna yerleştiriyor. İlk sırada ise GSYİH’sının %137’si seviyesindeki borç oranıyla Yunanistan yer alıyor.
Revizyon Takvimi Öne Alındı
İstatistik Ofisi Monstat, 2006–2023 dönemine ait ulusal hesap istatistiklerinin revizyonunun, planlandığı gibi 2026’da değil, bir yıl öne çekilerek 2025’te yapılacağını duyurdu. Monstat, bu kararın Avrupa Birliği’ne uyum süreci kapsamında, İstatistiklerle ilgili 18. faslın kapanması yönündeki çalışmaların hızlandırılması nedeniyle alındığını bildirdi.
Ancak ekonomi çevrelerinde, bu kararın AB’nin Karadağ’a yönelik son ekonomik reform raporunda büyüme verilerine yönelik ifade edilen şüphelerle ilişkili olabileceği de tartışılıyor.
GSYİH ve Borç Verilerinde Uyum Sorunu
Karadağ İstatistikçiler ve Demograflar Derneği Başkanı Dr. Gordana Radojević, yapılacak revizyonun sadece teknik bir düzeltme değil, GSYİH’nin düzeyi ve yapısında önemli değişikliklere yol açabilecek kapsamlı bir güncelleme olduğunu vurguladı.
Ayrıca Radojević’e göre, GSYİH verilerinin Avrupa’nın ESA 2010 metodolojisine uygun şekilde revize edilmesi gerekirken, kamu borcu ve bütçe açığı gibi mali göstergelerin halen ulusal metodolojiye göre yayımlanması önemli bir metodolojik tutarsızlık yaratıyor.
Bu durum, kamu borcunun GSYİH’ye oranının yanlış hesaplanmasına ve Avrupa Komisyonu’nun raporlarında bu veri kalitesine yönelik eleştirilere neden oluyor.
Büyüme Tüketimden, Üretim Geriliyor
Monstat’ın 2025 yılı ilk çeyrek verilerine göre Karadağ, reel GSYİH’de %2,5’lik bir büyüme kaydetti. Ancak bu artışın büyük bölümü, “Europe Now 2” programı kapsamında teşvik edilen harcamalardan ve ithalata dayalı vergi gelirlerinden kaynaklandı. Yerli üretim buna eşlik etmedi.
Toplam katma değerin %3,2 azaldığı altı temel sektöre karşın, dört sektörde %2,5 oranında sınırlı bir artış yaşandı. En yüksek büyüme, profesyonel ve teknik hizmetler (%5,3) ile eğlence ve dinlenme sektöründe (%4,1) görüldü.
Dış Ticaret Açığı Büyüyor
İthalat %4,6 oranında artarken, ihracat %2,2 düştü. Bu durum 624 milyon avro seviyesinde dış ticaret açığına yol açtı. Veriler, artan tüketimin yerli üreticiden çok yabancı üreticilere yaradığını ortaya koyuyor.
Kaynak: bankar – 15.06.2025
